Covid - 19 İle Gelen Yasal Değişiklikler

Dualarımız gecesini gündüzüne katan, sağlığın kazanılması ve korunması için, yaşamın sürmesi için emek veren ve bu uğurda evlerine gidemeyen,

ailesinden uzak kalan tüm sağlık çalışanları için.

13 Mart 2020 tarihinden bu yana günlük hayatı etkileyen çok önemli yasal değişiklik ve yenilikler oldu.

Türkiye genelinde insanımızın büyük çoğunluğunu ilgilendiren yasal hak ve tedbirleri bilmekte ve takip etmekte fayda bulunmaktadır.

Bunları çok kısa ve anlaşılır şekilde aşağıda derledim. Umarım faydalı olur.YARGIDA SÜRELERİN DURMASI; Yargı alanında hak kayıplarının önlenmesi amacıyla Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri ile hâkim tarafından belirlenen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler 13.3.2020 (bu tarih dâhil) tarihinden 30.4.2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar durdurulmuştur. Bu yasa ile hak kaybını önlemek amaçlandığından dava açılmasında, dilekçe verilmesinde ve İhtiyari Arabuluculuk Sürecinin mümkünse telekonferans yöntemi ile yapılmasının önünde bir engel bulunmamaktadır. İCRA AÇISINDAN; Tüm icra ve iflas takipleri, talepler, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazı 22.3.2020 (bu tarih dâhil) tarihinden 30.4.2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar durmuştur. Bu noktada Nafaka için icra takibi açılabileceğini, nafaka talep ve işlemlerinin devam edeceğini, yeni işlem yapılmasa da mevcut maaş hacizlerinin devam edeceğini ayrıca tüm takipler için rızaen yapılan ödemelerin kabul edileceğini hatırlatmakta fayda bulunmaktadır. İŞ YERİ KİRASI; 7226 Sayılı Yasa gereği 1.3.2020 tarihinden 30.6.2020 tarihine kadar işleyecek iş yeri kira bedelinin ödenememesi kira sözleşmesinin feshi ve tahliye sebebi oluşturmaz. Bu düzenlemenin dürüstlük kuralları gereği yorumlanması gerektiği inancındayım. Türk Medeni Kanunu 2. Madde gereği bir hakkın açıkça kötüye kullanılması korunmayacaktır. ÇEK, SENET, KREDİ VE KREDİ KARTI KONUSU Anapara ve/veya taksit ödeme tarihi tarihinden önce olup da; kullandığı nakdî ve nakdî kredilerinin anapara, faiz ve/veya ferilerine ilişkin ödemelerini aksatan gerçek ve tüzel kişilerin (Ticari faaliyette bulunan ve bulunmayan gerçek kişiler dahil)karşılıksız çıkan çek, protesto edilmiş senet, kredi kartı ve diğer kredi borçlarına ilişkin Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi nezdinde tutulan kayıtları, söz konusu borçların ödenmesi geciken kısmının 31.12.2020 tarihine kadar tamamının ödenmesi veya yeniden yapılandırılması halinde, bu kişilerle yapılan finansal işlemlerde kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar tarafından dikkate alınmaz. Çek Kanununa eklenen Geçici Madde ile 5 inci maddede (Hamilin şikâyeti üzerine verilecek her bir çekle ilgili 1500 güne kadar adli para cezası) tanımlanan ve tarihine kadar işlenen suçtan dolayı mahkûm olanların cezalarının infazı, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla durdurulur. (26.03.2020) Bu kapsamda Hükümlünün tahliye tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini alacaklıya ödemek zorundadır. Kalan kısmını üç aylık sürenin bitiminden itibaren ikişer ay arayla on beş eşit taksitle ödemesi durumunda mahkemece, ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilir. Ayrıntıları 7226 sayılı Kanun 49. Maddesinde yer almaktadır. Yönetmelikte yapılan değişiklik ile kredi kartlarında asgari tutarı dönem borcunun yüzde yirmiye kadar düşmesine karar verilebileceği açıklanmıştır. Bankaların bu yöndeki uygulamaları başlamıştır. KAMU ÇALIŞANLARI İÇİN; COVİD 19 kapsamında Tüm Kamu Görevlilerinin görevlerine istinaden veya şahsi sebeplerle yurt dışına çıkışları durdurulmuş, zorunlu ve ivedi durumlarda İzin alınması gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca İlave Tedbirler kapsamında… Çalıştırma biçimine bakılmaksızın kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlara UZAKTAN ÇALIŞMA, DÖNÜŞÜMLÜ ÇALIŞMA gibi esnek çalışma yöntemlerinin uygulanabilmesi… Bu kapsamda dönüşümlü çalışanların idari izinli sayıldıkları bu dönemde görevlerini fiilen yerine getirmiş oldukları kabul edileceği, Bu kişilerin izin dışında görev mahallinden ayrılmamaları gerektiği açıklanmıştır. SAĞLIK BAKANLIĞINA BAĞLI GÖREVLİ PERSONEL HAKKINDA; Ek ödeme düzenlemesi, sayılı hizmetler için personelin sınavsız noter kurası ile işe alınması, Sosyal tesisler ve toplu ulaşımda bazı muafiyetler gibi önemli kararlar alınmış ve buna uygun yasal değişlik yapılmıştır. ESNAF VE SANATKÂR İÇİN Esnaf Kefalet Kredi ve Kefalet Kooperatifi kefaletiyle yada doğrudan bankadan 31 Mart ve öncesi kullanılan düşük faizli kredilerinin 3 AY FAİZSİZ ertelenmesine, kalan taksitlerin ÖTELENMESİNE, erteleme süresince TAKİP AÇILMAMASINA karar verileceği açıklanmıştır. Bu durumda ilgiliden çalışan sayısını azaltmama taahhüdünün alınacağını ve aynı zamanda erteleme süresince düşük faizli kredi kullandırılabileceğini belirtelim. TARIMSAL ÜRETİME DAİR KREDİ; Tarım Ve Orman Bakanlığınca yayınlanan 2020/4 Tebliğ ile Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal Üretime Dair Düşük Faizli Yatırım Ve İşletme Kredisi kullandırılması kararı alınmıştır. VERGİ MÜKELLEFLERİ İÇİN; Çok sayıda Vergi mükellefi için VERGİ ÖDEVLERİ açısından MÜCBİR SEBEP hükümlerinden faydalandırılması sayesinde Gelir Vergisi beyanname ve ödeme süresi 30 Nisana uzatılmış, NİSAN, MAYIS Ve HAZİRAN aylarında vermeleri gereken muhtasar ve katma değer vergisi beyannamelerinin verilme süresi 27 TEMMUZ 2020 günü sonuna kadar, söz konusu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri altışar ay uzatılmış ve ödemelerin Ekim, Kasım ve Aralık aylarının son haftası içinde yapabilmeleri sağlanmıştır. Ayrıca 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı bulunan vatandaşlar yönünden Yasağın sona erdiği tarihten 15. Gün sonuna kadar erteleme hakkı doğmuştur. PRİM ÖDEME SÜRELERİNİN ERTELENMESİ; Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Sigortalı sayılanlar başlıklı 4. Maddesinde sayılan pek çok özel sektör işveren, esnaf, çiftçi, köy ve mahalle muhtarları ve meslek sahibi ile 1. Fıkra b bendi kapsamında Bağ-Kur Sigortalısı olanların 2020 yılı Mart, Nisan ve Mayıs ayına ait sigorta primlerinin ödeme süresi Kasım ve Aralık ayına kadar ertelenmiştir. HAVAYOLU İLE SEYAHAT EDEN YOLCULAR HAKKINDA; COVID-19 salgını nedeniyle uçuşu iptal edilen yolcunun, hava taşıma işletmesinin boş koltuk durumuna bağlı olarak istediği bir tarih için bilette değişiklik yapma veya bileti açığa alma hakkının olacağı ve ayrıca açığa alınıp kullanılmayan biletin iadesini uçuş yasakları kalktıktan sonraki iki ayın sonrasında hava taşıma işletmesinden alabileceği yönetmelik değişikliği ile getirilmiştir. KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ; Covid-19 Salgını nedeniyle Mücbir Sebep şartlarının oluştuğu durumlarda süre uzatım veya sözleşmenin feshine karar verilebileceği genelge ile açıklanmıştır. Mücbir Sebep Konusunun Özel Hukuk Sözleşmeleri, Özel Okullar, Yurtlar, İşçi İşveren ilişkileri açısından ayrı değerlendirilmesi gerektiği, mümkünse sözleşmenin feshinden önce sözleşmelerin bu yeni şartlara uyarlanmasının her iki taraf için daha mantıklı ve yararlı olacağı düşüncesindeyim. ARAÇ MUAYENE SÜRESİNİN UZATILMASI; Muayene süresi gelen araçlarının muayenesini 03.04.2020 tarihinden itibaren üç ay içerisinde gerçekleştiremeyen motorlu taşıt sahipleri, araç muayene işlemlerini bu sürenin bitiminden itibaren 45 gün içerisinde gerçekleştirebilirler. DERS ÜCRETİ KARŞILIĞINDA GÖREVLENDİRME; Covid-19 nedeniyle eğitim kurumlarının tatil edildiği günlerde ilgili yasa ve kararda sayılan yönetici ve öğretmenlerin görevlerini yapmış sayılmalarına ve ek ders ücretinden yararlanmalarına karar verilmiştir.

Bütün bu yeni yasa, yasal değişiklikler ile genelge ve kararlar dışında gündemde olan İnfaz Hâkimliğinin önem kazandığı

Ceza İnfaz Tasarısı ve Covid-19 İzin düzenlemesi ile Açık Cezaevinde olan hükümlülerin evlerine gönderilmesi konusu,

Yine 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda yapılması düşünülen değişiklikler yanında yeni bir uygulama olarak

ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla duruşma yapılabilmesi, tüketici mahkemesinde görülen uyuşmazlıklarda

(istisnalar hariç) dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olmasını dava şartı haline getiren

Tüketici Kanunu’nda değişiklik tasarısı gibi çok sayıda yasal değişiklikler ve yeni uygulamalar ile karşılaşmak üzereyiz.

Sağlıklı günlerde kavuşmak ümidiyle her şeyin gönlünüzce olmasını dilerim.

Av. Arb. Cengiz AYÖZEN